wheat variety : रब्बी हंगामातील महत्त्वाचे पीक असलेल्या गव्हाच्या लागवडीची तयारी शेतकऱ्यांनी सुरू केली आहे. गव्हाचे भरघोस उत्पन्न मिळवण्यासाठी आणि त्याचबरोबर खाण्यासाठी उत्तम दर्जाचा गहू निवडण्यासाठी शेतकरी सध्या योग्य वाणांच्या शोधात आहेत. केवळ उत्पादन चांगले असून उपयोग नाही, तर त्या गव्हाची पोळी नरम आणि मऊ झाली पाहिजे, हा शेतकऱ्यांचा मुख्य निकष असतो.
या दोन्ही बाबींचा समतोल साधणाऱ्या, म्हणजेच उत्पादन आणि खाण्याच्या गुणवत्तेत सरस असणाऱ्या गव्हाच्या पाच प्रमुख वाणांची माहिती कृषी तज्ज्ञांनी दिली आहे.
wheat variety उत्पादनासाठी आणि खाण्यासाठी सर्वोत्तम गव्हाचे वाण
गव्हाच्या लागवडीसाठी खालील पाच वाण अत्यंत उपयुक्त ठरतात:
१. मैको कंपनीचा ‘मुकुट’
- वैशिष्ट्ये: हा गहू खाण्यासाठी खूपच नरम असतो. याची पोळी अतिशय मऊ होते. यासोबतच याचे उत्पादनही खूप चांगले मिळते.
- उपयुक्तता: घरगुती वापरासाठी तसेच विक्रीसाठी हा वाण उत्कृष्ट आहे.
२. श्रीराम कंपनीचे ‘श्रीराम १११’ आणि ‘३०३’
- श्रीराम १११: शेतकऱ्यांमध्ये या वाणाची पेरणी मोठ्या प्रमाणात केली जाते आणि हे जबरदस्त उत्पन्न देण्यासाठी प्रसिद्ध आहे.
- श्रीराम ३०३: हे वाण देखील चांगले उत्पादन देणारे म्हणून सिद्ध झाले आहे.
३. अंकुर कंपनीचा ‘केदार’
- विशेष ओळख: हा ‘टेबल हाईट’ (कमी उंचीचा) गहू आहे, म्हणजेच याची वाढ कमी होते. याची ओंबी लाल रंगाची असते आणि हा खाण्यासाठी एकदम नरम आहे.
- खास उपयुक्तता: ज्या भागांमध्ये वादळी पाऊस किंवा गारपिटीमुळे गहू जमिनीवर लोळण्याची शक्यता असते, अशा शेतकऱ्यांसाठी हे वाण अत्यंत उपयुक्त आहे. कमी उंचीमुळे हे पीक लोळत नाही.
४. अजित कंपनीची ‘१०२’
- वैशिष्ट्ये: हे वाण जास्तीत जास्त उत्पादन देणारी जात म्हणून ओळखले जाते. त्याचबरोबर हा गहू खाण्यासाठीही नरम आहे.
- उपयुक्तता: ज्या शेतकऱ्यांना उत्पादन आणि खाण्यासाठी नरमपणा या दोन्ही गोष्टींचा समन्वय साधायचा आहे, त्यांनी या वाणाची निवड करावी.
५. ‘लोकवण’
- वैशिष्ट्ये: हे एक जबरदस्त उत्पादन देणारी जात आहे.
- खास उपयुक्तता: ज्या शेतकऱ्यांकडे पाण्याची उपलब्धता कमी आहे (उदा. जे एक किंवा दोन पाणी सहज देऊ शकतात) किंवा जे कालवा (कॅनल) आणि धरणाच्या पाण्यावर अवलंबून आहेत, अशा शेतकऱ्यांनी या वाणाची निवड करावी.
शेतकऱ्यांसाठी वाण निवडण्याच्या शिफारसी
शेतकऱ्यांनी आपल्या गरजेनुसार आणि जमिनीच्या परिस्थितीनुसार योग्य वाण निवडावे, यासाठी खालीलप्रमाणे शिफारसी करण्यात आल्या आहेत:
| उद्देश | शिफारस केलेले वाण |
| खाण्यासाठी (मऊ पोळीसाठी) | अंकुरचा केदार किंवा मैकोचा मुकुट |
| जास्त उत्पन्न आणि विक्रीसाठी | अजित १०२ किंवा मैकोचा मुकुट |
| कमी पाणी उपलब्ध असल्यास | लोकवण |
| वादळी पावसामुळे गहू लोळत असल्यास | अंकुरचा केदार (कमी उंचीमुळे) |
गव्हाच्या लागवडीसाठी योग्य वाणाची निवड करणे हे भरघोस उत्पादनाचे पहिले पाऊल आहे. शेतकऱ्यांनी आपल्या जमिनीचा प्रकार, पाण्याची उपलब्धता आणि हवामानाचा अंदाज घेऊन या वाणांचा विचार करावा.
