बंगालच्या उपसागरात चक्रीवादळाचा धोका! या तारखेपासून ‘या’ राज्यांत अतिवृष्टी!Cyclone Bay of Bengal

Cyclone Bay of Bengal : सध्या उत्तर भारतात थंडीचा जोर कमी झाला असला आणि पावसाने दडी मारली असली तरी, आता हवामानात मोठा बदल होण्याची चिन्हे आहेत. नोव्हेंबर महिन्याचा शेवट आणि डिसेंबरची सुरुवात भारतीय हवामानासाठी अत्यंत महत्त्वाची ठरणार आहे. विशेषतः बंगालच्या उपसागरात (Bay of Bengal) एक शक्तिशाली हवामान प्रणाली तयार होत असल्याने देशातील अनेक राज्यांमध्ये जोरदार पावसाचा आणि चक्रीवादळाचा धोका निर्माण झाला आहे.

Cyclone Bay of Bengal बंगालच्या उपसागरात चक्रीवादळाची निर्मिती

हवामान तज्ज्ञांनी दिलेल्या माहितीनुसार, मलक्का जलडमरूमध्य परिसरात सध्या एक चक्राकार वारे (Circulation) तयार झाले आहे. यामुळे:

• २२ नोव्हेंबरपर्यंत: बंगालच्या उपसागराच्या जवळ ‘कमी दाबाचे क्षेत्र’ (Low-Pressure Area) तयार होण्याची शक्यता आहे.
• २३-२४ नोव्हेंबरपर्यंत: या प्रणालीचे रूपांतर डिप्रेशन (Depression) मध्ये होण्याची शक्यता आहे.

ही प्रणाली पुढे अधिक तीव्र होऊन डीप डिप्रेशन (Deep Depression) किंवा एका शक्तिशाली चक्रीवादळात (Cyclone) बदलू शकते. या वादळात वाऱ्याचा वेग सुमारे ७० ते ८० किमी प्रति तास पर्यंत पोहोचण्याची शक्यता आहे. हे संभाव्य चक्रीवादळ नोव्हेंबरचा शेवट आणि डिसेंबरच्या सुरुवातीला अनेक राज्यांवर थेट परिणाम करेल.

‘या’ राज्यांमध्ये होईल भयंकर पाऊस

या संभाव्य चक्रीवादळाचा थेट आणि मोठा परिणाम प्रामुख्याने खालील राज्यांच्या किनारपट्टीच्या भागांवर होईल:

• तमिळनाडू
• पुदुचेरी
• आंध्र प्रदेश
• ओडिशा

याव्यतिरिक्त, या हवामान प्रणालीमुळे आर्द्रता (नमी) वाढल्याने तेलंगणा, छत्तीसगड, महाराष्ट्र, मध्यप्रदेश, पश्चिम बंगाल आणि ईशान्य भारत या राज्यांमध्येही हवामानात मोठा बदल होऊन पावसाच्या हलक्या सरींची किंवा ढगाळ वातावरणाची शक्यता आहे.

तापमान वाढ आणि दिल्लीतील प्रदूषणाची चिंता

या समुद्री प्रणालीमुळे उत्तरेकडील थंड वाऱ्याची ताकद कमी होईल. परिणामी, सध्या असलेला थंडीचा जोर काहीसा कमी होऊन तापमानात थोडी वाढ होण्याची शक्यता आहे.

दिल्ली-एनसीआरसाठी धोक्याची घंटा: तज्ज्ञांनी इशारा दिला आहे की, जर या काळात दिल्ली-एनसीआरमध्ये पाऊस झाला नाही आणि वाऱ्याचा वेग कमी राहिला, तर दक्षिणेकडून येणाऱ्या आर्द्रतेमुळे प्रदूषण (AQI) धोकादायक पातळीवर (८००-९०० पर्यंत) पोहोचू शकते, ज्यामुळे हवेची गुणवत्ता अत्यंत खालावेल.

उत्तर भारतात पुन्हा थंडीचे आगमन कधी?

पर्जन्यमानाची शक्यता: नोव्हेंबरच्या अखेरीस उत्तर भारतातील पर्वतीय प्रदेशांवर एक प्रभावी ‘पश्चिमी विक्षोभ’ (Western Disturbance – WD) दाखल होण्याची शक्यता आहे. बंगालच्या उपसागरातील आर्द्रता आणि या WD च्या संयोगाने मैदानी प्रदेशांचे हवामान बदलू शकते.

यामुळे, ५ डिसेंबरपर्यंत पर्वतांवर बर्फवृष्टी आणि मैदानी भागात काही ठिकाणी पावसाची नोंद होऊ शकते.

थंडीचा नवा अध्याय: या सर्व हवामान प्रणाली पुढे सरकल्यानंतर, ६ किंवा ७ डिसेंबरनंतर उत्तरेकडील थंड वाऱ्याचा प्रवाह पुन्हा सुरू होईल. जर त्यावेळी कोणतीही मजबूत प्रणाली तयार झाली नाही, तर देशाच्या अनेक भागांत शीत लाटेची (Cold Wave) लाट येईल आणि पुन्हा एकदा कडाक्याची थंडी पडण्याची शक्यता आहे.